Rengers Verraad

Het is 29 augustus 1672. De Bisschop van Münster, alias ‘Bommen Berend’, heeft gisteren het Beleg van Groningen opgebroken. Osebrandt Johan Rengers  (1548 -1690) en Henric Piccardt (1636-1712) zijn, wegens vermeende betrekkingen tot de Franse koning, in opdracht van burgemeester Sicco Eeck gevangen gezet in de Poelepoort. Osebrandt Johan Rengers was begin zeventiende eeuw een machtige jonker in de Ommelanden. Een aantal mensen heeft zo een eigen mening over de situatie. In korte monologen vertellen ze over deze turbulente tijd. De persoonlijke verhalen van de borgbewoners uit Slochteren en de burgers van Groningen bieden ons een verrassende kijk op de Stad en Ommelanden van toen. Tijdens de voorstelling spelen onze muzikanten 17e eeuwse muziek op schalmei, tupan en kwartbasdulciaan. De voorstelling duurt ongeveer een uur.

Gekleed in 17e eeuws kostuum spelen we vijf personages in de rol van:

Willem Anna Rengers-Lewe (1628-1677). Ik ben de vrouw van Osebrandt Johan Rengers. Osebrandt zit in de Commissie van Verdediging tijdens het beleg van Groningen door de Bisschop van Münster. Door ziekte en slecht weer slaan de huursoldaten gelukkig op de vlucht en ‘Bommen Berend’ moet het beleg opbreken. Mijn blijdschap is van korte duur. Waarom is Osebrandt opgepakt? Luister naar mijn verhaal over de strijd tussen Stad en Ommeland.

Pietertje Korringa (1628 - ?) Ik ben de kindermeid van de familie Rengers. Dichtbij onze boerderij staat het Huis ter Hansouwe in Peize. De familie Lewe heeft drie zoons, het vierde kindje is op komst. Maar na de geboorte van het kind sterft mevrouw Lewe. Mijn moeder, die net van mij bevallen is, wordt gevraagd als min en kindermeid. Zo groeiden Willem-Anna en ik samen op. In 1672 maken we het beleg van Groningen mee. Als Osebrandt Rengers is opgepakt, brengen we eten naar de gevangenis!

Elisabeth Lewe-Hooftman (1625-1686). Ik ben de halfzus van Osebrandt Johan Rengers. We hebben dezelfde moeder en we zijn allebei opgegroeid op de Fraeylemaborg in Slochteren. Sinds mijn huwelijk met Abel Coenders Lewe woon ik op de Asingaborg in Ulrum. We hebben ook een huis aan de Ossenmarkt in de stad. Met Willem Anna haal ik graag herinneringen op over onze jeugd, ons dubbelhuwelijk in de kerk van Slochteren en over hoe verschillend onze mannen zijn.

Sybrechtje Wierts (1609-?). Ik ben geboren in Slochteren, maar ik verhuis met mijn zus Marretje  naar Groningen. Onno en ik kopen een stoffenwinkel in de Pelsterstraat. Onze kleinzoon Bouke woont bij ons in huis. Onno moet in 1672 meedoen in het schuttersvendel. Dan de bombardementen… we maken vreselijke dingen mee. Ons huis wordt getroffen en mijn zus overlijdt aan haar gewonde arm. We vluchten naar het noorden van de stad tot de vijand opbreekt.

Durk van t Hoeze (1600-?). Ik weet dat ik in 1600 in een plaggenhut ben geboren, in de buurt van een dam in de Zaan. Ik kan niet lezen en schrijven, maar kan voldoende rekenen om me niet  te laten afzetten. Na het twaalfjarig bestand, ben ik in dienst gegaan van het leger van de Prins. Daar ben ik al snel gewond geraakt en na mijn herstel ben ik in dienst gegaan van de stad Groningen. Als dienaar van de drossaard doe ik allerlei klussen voor de Poelepoort, een gevangenis.

Foto's: Anna Knapper-Keizer

Meer informatie

Het dagelijks leven in de 17e eeuw

Filmpje 1 (7:12 min) bij tentoonstelling 'Rengers en Piccardt in 1672' Fraeylemaborg Slochteren, 29 apr - 02 okt 2022: Willem Anna Rengers-Lewe, Elisabeth Lewe-Hooftman en Pietertje Korringa
Filmpje 2 (4:34 min) bij tentoonstelling 'Rengers en Piccardt in 1672' Fraeylemaborg Slochteren, 29 apr - 2 okt 2022: Sybrechtje Wierts en Durk van t Hoeze

'Uitgelicht' Radio 1 (57:58 min) 18 maart 2023: vertellers Teja Kompaan, Ina de Raad, Frouke Roukema, muzikanten Sjoerd Visser en Greet Kloeg

Interview TV Midden-Groningen (12:38 min) Monumentendag 8 september 2023: Veenborg Welgelegen Sappemeer

Beleg van Groningen 1672 Podcast 'Bommen Berend', Groninger Archieven

Verhalenkaart 1672 Gebaseerd op de kaart van Johannes Tideman (1672)